TÖRE SAİKİYLE ÖLDÜRME SUÇU

Töre kavramı yasada tanımlanmamış olmakla birlikte, töre saikiyle öldürme suçunun, namusunu kurtarmak amacıyla işlenen öldürme suçunu kapsadığı, yasa komisyonu çalışmalarında ifade edilmiştir. Birinci Ceza Dairesi bir kararında, olası bir kan davasının başlamasının önlenmesi adına, evli bir kadınla zina yapan erkeğin kardeşi tarafından öldürülmesi eylemini töre saikiyle öldürme suçu olarak kabul etmiştir. Töre, bir toplumun üyelerinin çoğunluğunun inandığı, terbiye ölçülerini sağlamada esas olan ahlaki kurallar ve davranışlarıdır.

Töre saikiyle öldürme, sınırları belirsiz olmakla birlikte namus adına özellikle kadınların öldürülmesine dönük eylemlerin tanımlanması için kullanılmaktadır. Bazı ailelerin veya erkeklerin, duygu ve bedenleri üzerinde belirleyici hakka sahip olduklarına inandıkları aile üyesi kadın, kız, kardeş, eş ve hatta yakın akrabalarından birini, kendi iradesi veya iradesi dışında karşı cinsle yaşadığı bir olay veya ilişkiyi, ailenin veya bulunduğu toplumsal çevrenin egemen gelenek veya törel değerlerine aykırı sayarak, namus ve şereflerine leke sürüldüğü, gerekçesiyle aile meclisi kararı veya aile büyüklerinden birinin ya da bunlardan bağımsız olarak erkeğin (istisna durumlarda kadın akrabanın) karar vererek öldürmesi Töre saikiyle öldürme, olarak tanımlanmaktadır. 

Töre cinayetleri feodal kültürün egemen olduğu bölgelerde yaygındır. Töre cinayetlerinin bazılarına intihar süsü verilmektedir. Hatta kadınlar aileleri tarafından intihara zorlanmaktadır. Kırsal kesimlerde kadın, toplumsal ve ekonomik yaşamda itaat eden olarak değerlendirildiği için kadının bedeninin geleceği hakkında söz söyleme hakkı, otoriteye hâkim olan erkeklerdedir. Kadının, hakkında söz sahibi olan erkeğin (kocası, babası veya erkek kardeşi) rıza dışında kadının bedeni hakkında tasarruf etmesi, onun ölümüne yol açmaktadır. Töre cinayetlerinin kırsal bölgelerde toplumsal meşruiyetinin olması, bu önemli soruna yönelik siyasal düzenlemelerin olumlu sonuçlarının kısa sürede alınamamasına neden olmaktadır. Bu hükmün uygulanabilmesi için somut olayda haksız tahrikin koşullarının bulunmaması gerekir. (Haydar Erol Açıklamalı ve İçtihatlı Türk Ceza Kanunu Ankara 2015)

Dosya kapsamına göre, maktul ...'ın sanığın kız kardeşi, maktul ...'in ise Özgecan'ın eşi ve sanığın eniştesi olduğu, olaydan önce sanığın hükümlü olduğu cezaevinden şartlı tahliye edildiği, maktuller Özgecan ile eşi olan diğer maktul ... arasında yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle Özgecan'ın Antalya'daki müşterek ikametlerinden ayrılarak Adana'da bulunan ablası tanık Özlem'in evine gittiği, sanığın da Adana'da ikamet ettiği, tarafların geçimsizliğinden haberi olan sanığın maktul ...'i Adana'ya davet ettiği, hatta maktulün uçak biletini aldığı, maktul ...'in Adana'ya geldiği, sanık ... tanık Özlem'in maktul ...'i hava alanından alıp Özlem'in evine getirdikleri, akabinde tarafların konuşmaya başladıkları, maktul ...'in sanığa, "ağabey ben karımı seviyorum, boşanmam” dediği, Özgecan'ın karşılık olarak "ben uyuşturucu içen, başka kadınlarla yatıp kalkan bir adamla evliliğimi sürdüremem" dediği, ...'ın öfkelenerek “sende bu kadınlardan biri değil miydin, dostum değil miydin, ağabeyinin korkusu ile nikah yapmadık mı'', dediği, sanığın kız kardeşi Özgecan'a ''bu ne demek istiyor'' dediğinde Özgecan'ın sanığa ''ağabey bu beni başka erkeklerle alemin içerisine sokarak kullandı'' dediği, yine Bekir'in Özgecan'a ''evlenmeden önce benden çocuk aldırmadın mı'' dediği, tüm bu konuşmalar nedeniyle sinirlenen sanığın ruhsatsız silahı ile maktullere ateş ederek öldürdüğü olayda;

Sanığın eylemini töre saiki ile gerçekleştirdiğinin kabulü için, ilk olarak maktullerin toplumda genel olarak benimsenmiş olan bir davranış veya yaşam biçimine aykırı davranmış olmasının, ikinci olarak bu aykırı davranışın "ölümle" cezalandırılması gerektiğinin o toplumda yaşayanlar tarafından beklenen bir tepki olarak kabul ediliyor olması gerektiğinin, üçüncü olarak ise failin öldürme fiilini toplumun öldürme beklentisinin yönlendirmesiyle sırf aykırı davranışın cezalandırılması görevi üstlenilerek işlenmesi gerektiği, oysa somut olayda maktuller arasında yapılan gayri ahlaki konuşma ve aynı nitelikteki karşılıklı suçlamalar nedeniyle sinirlenen sanığın anlık olarak silahını çekerek öldürme fiillerini gerçekleştirdiği,  öldürme  eylemlerinin  töre saikiyle gerçekleştirildiğine dair delilin bulunmadığının anlaşıldığı olayda, sanığın maktul ...'ı öldürme suçundan TCK'nin 82/1-d, 62, 58, maktul ...'i haksız tahrik altında kasten öldürme suçundan ise TCK'nin 81, 29, 62, 58, maddeleri uyarınca cezalandırılması yerine, yazılı şekilde istinaf başvurusunun reddine karar verilmesi, (1CD.20.03.2019 2018/5681E,2019/1761K)

 

Sanık... Mohammed Taha'nın annesi Hadija Mohammed ve kardeşi Hadija Mohammed Taha'nın tanık olarak alınan beyanlarında, sanıkların maktulle kaçan Fatime'yi almak üzere, maktul ...'yi öldürme kamacıyla Mersin'e gittikleri, gitmeden önce yanlarına bıçak aldıkları, sanığın annesinin bu olayı bizzat gördüğü,kendi geleneklerine göre kız kaçırmanın büyük suç olduğu ve maktulün ölümü hak ettiğini belirtmeleri karşısında sanıklar hakkında tasarlayarak ve  töre saikiyle  adam  öldürme  suçundan hüküm kurulması gerekirken tasarlayarak öldürmeden hüküm kurulması suretiyle sanıklar hakkında eksik ceza tayini,(1.CD.10.10.2018 2018/2519-1409)